Seni anlatıyorum İran Şahı, güzel ülkemin insanı sen anla! Coğrafyalar değişse de, güç sahibi ile güce boyun eğmek zorunda kalan arasındaki ilişkilerin yozlaşmış hali hiç değişmiyor. Bir nevi, günlerce beklemiş her ekmeğin yeşil küfle kaplanması gibi, değişmez bir kanun. Halkını hiç düşünmeyen ve kendi tahtını korumak için her türlü yola başvurmayı meşru gören bir şah veya halkını düşünüyormuş gibi yapıp, manipüle ederek koltuğunu kaybetmemek için …
Toplum sözleşmesi, bireylerin bir takım özgürlüklerinden istekli olarak vazgeçerek, yaşadıkları kara parçası üzerinde düzeni sağlama yetkisini, ortak akılla önceden belirlenmiş kurallar çerçevesinde, demokrasi aracılığıyla, yine halkın içinden seçtiği kişilere devreder. Bu kişiler, halktan aldığı onayla devlet denen organizmayı hukuk çerçevesinde yönetmekle yükümlüdür ve sahip oldukları gücü kendi menfaatlerine kullanmamaları için birçok denge-denetleme mekanizmaları kurulmuştur. Herkesin demokrasiye ve hukuka inancı olduğu önkabulü ile varsayılan bu sözleşmeye …
Sanayileşmenin başlaması, ulaşım ve mal dağıtım imkanlarının gelişmesiyle birlikte kısıtlı verimli topraklarda yaşamak zorunda kalmayan ve geçimini sağlamak için yeni kurulan, etrafı burgus (Kale burcu demek. Burjuva yani kentsoylu’nun latince kökeni) ile çevrili kentlere göç eden insan, belki de ilk defa doğasına bu kadar uzak kalacağı yere ilk adımını atıyor. Burçlarla çevrili bu alanda, köyden tamamen bağımsız, farklı emek-sermaye biçimleri, ikili-girift-ilişkiler, saat-dakiklik kavramı, fabrikada çalışmak …
Ülkeler kültürler değişiyor fakat mücadeleler hep aynı. Güçsüzün güçlü karşısındaki var olma savaşı geçmişte krallar ve sultanlara karşı verilirken, günümüzde serbest piyasaya ve patronlara karşı veriliyor. Oyun tam da, ikinci dünya savaşının bitiminden, altmışlı yılların sonuna kadar olan ve emekçi kesimin refahının zirvesini yaşadığı yılların bitiminde, neoliberal politikaların ayak seslerinin duyulduğu bir dönemde 1974’te yazılmış. Bu anlamda, aslında tüm avrupayı ve 24 Ocak kararlarıyla hayatımızı …
Avrupa nasıl bugünkü Avrupa oldu, buna sebep olan itici güçler neydi diye soran olursa, kitap, belgesel dışında herhalde bu oyunu da öneririm. Yüzyıllar boyu süren, kilise ve kralların iktidar savaşını dünyevi iktidarın yani din dışı gücün kazanmış olmasının sebeplerinden birini ve bunun akabinde laikliğin bir fikir olarak ortaya neden çıkmış olduğunu apaçık bir şekilde görebilirsiniz. Oyun, katolik ve o günlerde yeni yeni taraftar toplayan protestan …
Tüm muhteşem hikâyeler iki şekilde başlar:Ya bir insan bir yolculuğa çıkar, ya da şehre bir yabancı gelir. İkisinde de arzuların peşinden giden insan başroldedir. Eylemsizlikten eyleme geçiren, yeni icatlara sebep olan, yeni kitaplar yazdıran, ölümsüz aşklar yaratan ve sayacağımız onbinlerce eylemin sebebidir. Birileri arzularının peşinde koşarken, birileri de ya arzularına ket vurur ya da peşinden koşacak cesareti yoktur. Masallarsa, olayları olabilecek en uç noktasıyla ele …
Oyunu izlerken, Ara Güler’in, neden gündelik yaşamı fotoğrafladığı üzerine sorulan bir soruya kendine has üslupla verdiği cevapta söylediği, “Hayat dediğin küçük adamların hikayesidir. İngiltere Kraliçesi’nin hayatı bi boka yaramaz.” sözü aklıma geldi. Gündelik hayatta tanısan, herkesin her şeyin uzmanı olduğu günümüzde, hayata dair çıkarımlarını küçümseyeceğin; belki içten içe şivesiyle dalga geçip, anlattıklarının yarısını dinleyeceğin, bir pavyon tuvaletinin temizliğinden sorumlu Ayten’in, ataerkil bir toplum yapısı içinde …
Barış Atay’ın, bugüne kadar hayattan öğrendiklerini, çıkarımlarını tekdüze şekilde, yer yer sunum videolarıyla renklendirdiği, mizansen olarak on dakikada bir gözlüğünü kazağıyla sildiği; ”Hayattan Öğrendiklerim” adlı TEDx konuşması. Bu şekilde eleştirmek durumundayım, çünkü bir tiyatro oyunu olduğu iddiasını taşıyor. Bu bildiğimiz, monolog bir konuşma etkinliğiydi. Bu anlamda çok zayıf kalıyor. Anlattıklarına gelirsek, insan topluluğu olarak bazı konularda yaptığımız ‘mış’ gibileri, verdiği örnek üzere, cenazede sorulan, ‘nasıl …
Nuri Bilge Ceylan’ın Kuru Otlar Üstüne filmiyle ilgili sorulan bir soruya verdiği. cevapta, ”Mutluluğun başka yerde olduğu avuntusu çoğumuz için geçerlidir. Hayatımızdan memnun değilsek, nerede olursak olalım, başka bir yerde olabileceğimiz avuntusu bize iyi gelir.” der. İkili ilişkilerde de, karşımızdaki kişi, her anlamda, ne kadar ‘iyi’ de olsa, özellikle 18. yüzyıldan sonra hayatımıza giren romantik bakış açısı, kadın-erkek ilişkileri ve evliliklerdeki beklentileri mantıktan çok, duygusal …